Yozgat’ın Çekerek ilçesinde kurulan Lavanta Adası’nda yapılan araştırmalar sonucunda, Yozgat Bozok Üniversitesi’nden 42 öğretim üyesi tarafından hazırlanan “Sağlık Bilimleri Açısından Lavanta” adlı kitap yayımlandı. Kitap, lavantanın sağlık üzerindeki etkilerine dair Türkiye’deki ilk kapsamlı akademik kaynak olarak dikkat çekiyor.
Yozgat Bozok Üniversitesi’nden 42 öğretim üyesinin iki yıl süren inceleme ve araştırmaları sonucunda hazırlanan “Sağlık Bilimleri Açısından Lavanta” adlı kitap okuyucularla buluştu. Kitap, Yozgat’ın Çekerek ilçesinde 2019 yılında kurulan ve Türkiye’nin tek parselde en büyük Lavanta Adası olan 250 dönümlük alanda yapılan araştırmaların sonuçlarını içeriyor.
Yozgat Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hamdi Temel'in editörlüğünü üstlendiği kitapta, lavantanın sağlık bilimleri açısından faydaları detaylı olarak ele alındı. Temel, “Lavanta konusunda çeşitli yayınlar mevcut ancak sağlık açısından Türkiye’de ilk kez bir kaynak kitap hazırlanıyor. Yaptığımız çalışmalarla lavantanın sağlık üzerindeki olumlu etkilerini bilimsel olarak ele aldık ve bu alanlardaki eksikliği doldurmayı amaçladık” dedi.
Kitapta, 27 farklı ana bilim dalından 42 öğretim üyesinin katkıları bulunuyor. Lavanta bitkisinin sağlık alanında nasıl kullanılabileceği, tedavi edici özellikleri ve farklı kullanım yöntemleri üzerine yapılan çalışmalar kitabın temel konularını oluşturuyor. Prof. Dr. Hamdi Temel, lavantanın sağlık açısından değerinin altını çizerek, Yozgat’ın Çekerek ilçesinde lavanta üretiminin bu kitapla bilimsel bir temele oturduğunu belirtti.
Çekerek ilçesinde sulama amaçlı baraj sularının çevrelediği 250 dönümlük adada 250 bin lavanta dikimi yapılarak, Türkiye’nin en büyük Lavanta Adası oluşturulmuştu. Bu proje, Yozgat’ta hem tarımsal hem de turistik anlamda büyük bir öneme sahip olarak dikkat çekiyor.
Prof. Dr. Temel, lavanta bitkisinin tarih boyunca insanoğlunun hizmetine sunulduğunu hatırlatarak, şöyle konuştu:
“Yaklaşık 1,5-2 yıldır biz bu lavanta kitabı ile uğraşıyoruz, kitabımız sonunda çıktı. Bozok Üniversitesi, özellikle Tıp Fakültesi öğretim üyeleri, Veteriner Fakültesi öğretim üyeleri, Diş Hekimliği Fakültesi ve Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden de hocalarımızın katkıları olan, 42 akademisyenin beraberce hazırlamış olduğu bir kitabımız bu. Kitabımızın önemli bir özelliği var, biz işi tamamen sağlık bilimleri açısından değerlendirdik. Bu kitabı aldığınız zaman sağlık bilimleri noktasında aklınıza gelen hemen hemen bütün soruların cevaplarını, yapacağınız akademik çalışmaların bir temeli olacak nitelikte olan bir kitabımız. İki yıl önce Türkiye'nin gerçekten en büyük lavanta adası dediğimiz ve dünyada da sayılı olan adalardan bir tanesi olan Çekerek'te lavanta adasını gezdiğimiz zaman, birkaç öğretim üyesiyle dedik ki; lavantanın sadece Türkiye’de değil dünyaya tanıtılması gerekir. Turizm sektörü bizim için çok önemli, insanlar biliyor, orada çok güzel resimler çekiniyorlar. O ayrı bir konu ama bunu artık tamamen akademik anlamda, sağlık bilimleri anlamın da değerlendirmemiz lazım ki; biz bu kitabı çıkarttıktan sonra şu an çok güzel bir TÜBİTAK 1001 projesi gönderdik. Avrupa Birliği projesi şu an bitme aşamasında. Seneye belki bunların artık akademik çalışmalarını da konuşacağız. İki bine yakın literatürler talanmış. Eğer gerçekten bir akademisyen, sadece akademisyen değil halkımızda bu lavantaya ilgi duyan bir insan okuduğu zaman lavantanın gerçekten çok önemli bir bitki olduğunu görecek. Zaten 4 bin yıldır lavanta insanoğlunun hizmetine sunmuş olan bir bitki. Çünkü ilk başta kozmetik alanında başlamış. Hatta bizim Yozgat'ta yorganların, yastıkların, yatakların içine bile lavantalar atılırdı ki güvelenmesin diye."
Prof. Dr. Temel, lavantanın faydalarını şöyle özetledi: 
“Çok inanılmaz derecede faydaları var. Burada özellikle üniversite gibi büyük kurumlarda, belediyelerde, hem çok güzel göze hitap ediyor hem de lavantanın o kokusunu içinize çektiğiniz zaman stresinizi aldığını görüyorsunuz. Örneğin üniversite kampüsünde bir lavanta bahçesi olduğu zaman çocuklarımız sınavdan çıktıktan sonra o stresten kurtulmaları için gidip lavanta bahçesine uzanmaları, onları böyle içlerine çekmeleri gerçekten stresi aldığını gösteriyor. Oksijensiz falan kaldığınız zaman başınızın hafif ağrıması normal, çok normal bir şey, bu da büyük bir ihtimalle oksijensiz kalmasından dolayı. Hemen bir sentetik ağrı kesici almaktansa ben bir lavanta yağını alırım, başıma masaj yaparak lavanta yağıyla boyunlarınıza veya ağrıyan herhangi bir yerinize masaj yaparak yağı kullandığınız zaman o ağrının hafiflemiş olduğunu da göreceksiniz. Müthiş bir ağrı kesici. Krem olarak da kullanıyorsunuz. Baktığınız zaman kanserle ilişkili olduğunu görüyorsunuz, bu tip çalışmalarda. Bunlar biraz üst çalışmalara doğru gidilebiliyor. Burada dört beş tane sayfada kanser-lavanta arasındaki etkileşimleri görebiliyorsunuz. Uyku problemi olanlar, akşam yanınızda lavanta kokulu bir şey sürdüğünüz zaman uyku stresinizin yok olduğunu, çok rahat uyumanıza neden olduğunu görüyorsunuz. Aromaterapide çok inanılmaz derecede kullanılıyor. Bunun yanında lavantanın covit ile ilişkili olup olmadığını merak ediyorsanız, burada çok önemli bir konumuz var oraya bakabilirsiniz. Gıda ambalaj sektöründe kullanılıyor. Çünkü bunlarda artık gıda ambalaj tamamen sentetik polimer bir şey kullandığınız zaman onun içindeki kimyasallar geçebilir. Onun için biyo çözünür dediğimiz işte lavantalı kaplama yaparsanız, lavantanın çok daha inanılmaz derecede çok daha farklı anlamlarda kullanıldıklarını göreceksiniz.”
Prof. Dr. Hamdi Temel, “Lavantayla ilgili çok kitap var, işin endüstriyel boyutu, bitkisel boyutu, Ziraat Fakültesindeki arkadaşların vesaire bunların yazmış oldukları çok güzel kitaplar var ama biz bu kitabımızda işin klinik boyutunu değerlendirdik, yüzde 80’e yakını tamamen klinik. İlk bölümümüz lavantanın genel bir açıklaması, biyokimya ve farmakolojik kısımlarını vermişiz ama sonraki kısımları tamamen klinik çalışmalarına ayrılmış. Lavantayla ilgili bir çalışma yapacaksanız, özellikle sağlık bilimlerini ilgilendiren, klinik boyutunu ilgilendiren bir çalışma yapacaksanız bu kitap sizin için birebir bir kaynak olacaktır. İki bin tane kaynağı zaten okumaya çalıştığınız zaman onların özetlerini bile aldığınız zaman lavantanın sağlık açısından faydalarını veren bir bilgi birikimine sahip olmuş olacaksınız” diye konuştu. Haber Merkezi